Anh Nguyễn Văn Lộc (40 tuổi, Cầu Giấy, Hà Nội) bị viêm xoang hơn 6 năm nay, nhờ duy trì uống thuốc và xịt mũi thường xuyên nên tình trạng viêm có cải thiện. Hai tuần nay, bệnh viêm xoang của anh lại tái phát, khiến anh phải liên tục đeo khẩu trang nếu không sẽ hắt hơi rất nhiều.

“Những ngày qua, không khí khu vực Hà Nội bị ô nhiễm, nhiều bụi mịn kèm thêm thời tiết hanh khô nên bệnh của tôi tái phát, liên tục chảy mũi, nhức và đau ở mặt, ngạt mũi, nhất là vào ban đêm. Cuối tuần vừa rồi đi công tác ở miền Nam tôi thấy đỡ hơn, giờ về Hà Nội lại nghẹt mũi”, anh Lộc than.

Sinh sống ở Hà Nội gần 20 năm, chị Ngọc Ánh (45 tuổi, Hai Bà Trưng, Hà Nội) cảm nhận rõ sự thay đổi của không khí, thời tiết trong vài năm trở lại đây. Gia đình chị thường xuyên phải bật máy lọc không khí để thoát cảnh đau họng, nghẹt mũi do trời hanh khô cộng thêm chất lượng không khí xấu.Hai con của chị Ánh gần đây phải nhập viện vì viêm phế quản, viêm mũi dị ứng kèm sốt cao. Chồng chị làm công việc chạy xe ôm công nghệ, thường xuyên ở ngoài trời, chưa kể anh có tiền sử bị bệnh phổi nên gần đây hay bị khó thở, ho nhiều.

“Mỗi ngày sau giờ làm, khẩu trang, quần áo, găng tay anh dùng để đi làm phủi ra rất nhiều bụi mịn, nhất là những ngày chất lượng không khí được cảnh báo ở mức rất xấu”, chị Ánh cho hay.

Lo bệnh của chồng ngày càng nặng hơn do ảnh hưởng từ môi trường, chị Ánh dự định sẽ xin cho chồng công việc làm trong nhà, thay vì công việc phải phơi mặt ngoài đường như hiện tại.Theo ThS.BS Mai Mạnh Tam, Phó khoa hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, bụi mịn PM2.5 (là những hạt bụi li ti có trong không khí với kích thước 2.5 micronmet trở xuống - so với sợi tóc con người thì nó nhỏ hơn khoảng 30 lần) chủ yếu được hấp thụ qua hệ hô hấp, có thể xâm nhập phế nang phổi và đi vào máu, là mối nguy hiểm tiềm tàng đối với sức khỏe.Ngoài bụi mịn, các loại oxy hoặc nitơ phản ứng (ROS, RNS) trong hệ hô hấp và stress oxy hóa kích thích tạo ra chất trung gian gây viêm phổi, bắt đầu hoặc thúc đẩy nhiều bệnh lý khác.Theo Tổng cục Môi trường, ô nhiễm môi trường tại Hà Nội diễn ra từ cuối tháng 11 đến nay, nguyên nhân chủ yếu do bụi mịn PM2.5. Lượng ô nhiễm bụi mịn ở khu vực Thủ đô luôn cao nhất, nhiều ngày chỉ số ô nhiễm vượt quá giới hạn so với tiêu chuẩn cho phép.Bác sĩ Tam cũng dẫn các nghiên cứu cho thấy bụi mịn PM2.5 là nguyên nhân gây ra gần 4 triệu ca tử vong trên toàn cầu liên quan đến tim mạch, nhiễm trùng đường hô hấp, bệnh phổi mạn tính, ung thư, sinh non. Tiếp xúc thời gian dài với bụi mịn sẽ làm nặng thêm các bệnh về đường hô hấp, hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn. Trong đó, người lớn tuổi và trẻ em chịu ảnh hưởng nặng nhất.Bụi mịn xuất hiện nhiều vào các giờ cao điểm như 7-8h và 18-19h. Lượng bụi phụ thuộc lớn vào sự di chuyển của các phương tiện giao thông.

Do đó, bác sĩ khuyến cáo người dân nên hạn chế ra ngoài vào các khung giờ cao điểm, khu vực có thi công, lưu lượng giao thông đông đúc. Các gia đình hạn chế mở cửa sổ, cửa ra vào thời điểm không khí ô nhiễm nặng, nhất là với những hộ dân gần đường giao thông, khu vực ô nhiễm.Bác sĩ Tam cũng lưu ý, đóng kín cửa làm cản trở không khí lưu thông trong nhà, thuận lợi cho những vi sinh vật gây hại tồn tại lâu hơn trong không khí gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Gia đình có thể mở cửa sổ, cửa ra vào ngoài giờ cao điểm, khi chất lượng không khí tốt hơn. Thường xuyên vệ sinh phòng ở và nhà cửa, dọn dẹp thông thoáng môi trường sống cũng giúp hạn chế bụi mịn.Theo bác sĩ Tam, những người mắc bệnh hô hấp, trẻ em và người cao tuổi có sức đề kháng yếu cần thường xuyên đeo khẩu trang mỗi khi ra đường. Khẩu trang thông thường không lọc được các hạt bụi siêu mịn PM2.5. Đeo khẩu trang chuyên dụng, khẩu trang N95, N99 có thể lọc phần lớn các loại bụi siêu mịn này. Mọi người có thể đeo hai chiếc khẩu trang y tế lồng vào nhau để ngăn lượng bụi tốt hơn.Người có ổ nhiễm khuẩn ở răng, lợi, miệng, tai, mũi, họng cần được điều trị triệt để tránh vi khuẩn lan xuống đường hô hấp dưới, làm tái phát các đợt cấp ở người bệnh mắc bệnh phổi mạn tính như COPD, giãn phế quản, xơ phổi. Không tự ý dùng thuốc tại nhà, khám bệnh và điều trị theo đúng phác đồ được chỉ định là hai lưu ý quan trọng cho người mắc bệnh phổi mạn tính.

Theo số liệu công bố trên Cổng thông tin quan trắc môi trường (thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội), trong ba ngày 27, 28, 29 nhiều quận trung tâm thành phố có chất lượng không khí rất xấu.Trên ứng dụng cảnh báo ô nhiễm không khí PamAir, hàng loạt điểm đo xuất hiện màu tím và nâu (ngưỡng nguy hại và cực kỳ nguy hại cho sức khỏe. Trạm quan trắc đặt ở Trung tâm Sao Mai, quận Thanh Xuân, Hà Nội có chỉ số AQI lên đến 355. Tại vị trí vườn Dâu (Trâu Quỳ, Gia Lâm), chỉ số AQI lên đến 408, đây là chỉ số ô nhiễm không khí cao nhất TP Hà Nội.